مکان یابی محل دفن زباله Land Fill
در این مناطق تشکیل شیرابه ها و حرکت آنها باعث ایجاد آلودگی منابع آب زیرزمینی می شود. هدف از این نوع مطالعات ژئوالکتریکی، تعیین مقدار و جهت گسترش آلودگی در منطقه و ارائه یک راه حل برای کاهش یا در صورت امکان عدم گسترش و نفوذ آن به منابع آب زیرزمینی است.
مطالعاتی که به منظور بررسی محل دفن زباله انجام می گیرد در دو مرحله انجام می گیرد. در مرحله اول که به منظور مکان یابی محل مناسب برای دفن زباله است، که با بررسی های قطبش القایی و مقاومت ویژه الکتریکی و نیز زمین شناسی و ژئوتکنیک محل دفن همراه بوده و در آن توجه به شروط قید شده در ادامه، اولویت دارد.
الف) عمق سطح آب زیرزمینی زیاد باشد. زیرا در عمق سطح آب زیرزمینی زیاد، مدت زمان بیشتری طول می کشد تا آلودگی در صورت نشت به سطح آب زیرزمینی برخورد نماید. حداقل عمق سطح آب زیرزمینی باید ۱۵ متر باشد.
ب) وجود مکان هایی با لایه های مارن رسی و مارن شیلی که بالاتر از سطح آب زیرزمینی است، در اولویت قرار دارند. این مکان ها با نگهداشت ویژه بالا همچون لایه  های آب بند، مانع از نفوذ شیرابه به عمق های پایین می شوند. این لایه ها با شارژ بالا و مقاومت ویژه الکتریکی پایین زیر ۲۰ اهم- متر شناخته می شوند. وجود سازندهای آرژیلیتی و توده های آذرین و دگرگونی سالم و خرد نشده ( غیر هوازده ) نیز مناسب هستند. سنگ های دارای درز و شکاف زیاد و گسلیده، سازندهای کارستی و تناوب سنگ های با نفوذپذیری بالا و کم، برای مکان دفن زباله مناسب نیستند. همچنین لایه های مارنی رسی که در درون خود لنزهایی از عدسی های شنی یا ماسه ای دارند محل مناسب نیستند. سنگ های آهکی، ماسه سنگها، دولومیت ها، سنگهای تبخیری، آبرفت ها و تراس های آبرفتی خیلی نامناسب محسوب می شوند. در صورت نبود وجود لایه های مارن رسی یا مارن شیلی و ایجاد مکان دفن زباله در مناطق سنگلاخی، پس از کندن گودال مورد نظر ابتدا کف و دیواره آن با ضخامت مناسب از لایه¬های رسی از نوع ML , CL که با هدایت هیدرولیکی بسیار پایین بوده پر می شوند. این لایه های رسی در مکان دفن زباله سبب کاهش نشت و نفوذپذیری و افزایش مقاومت برشی و ظرفیت باربری منطقه می شوند. لذا امکان استفاده بعدی برای احداث پارک فراهم می شود.
پ) در مجاورت مکان دفن زباله نباید سفره آب زیرزمینی وجود داشته باشد. گرادیان هیدرولیکی، تعیین کننده مکان مناسب برای دفن زباله است زیرا موثر بر جهت و سرعت حرکت شیرابه و همین طور رقیق شدن شیرابه می باشد. در واقع نباید هدایت هیدرولیکی زمین محل دفن زباله به سمت سفره های آب زیرزمینی باشد.
د) شیب سطح محل دفن زباله تاثیر بسیار بر روی نفوذ آب دارد. آب بیشتر در سطوح صاف و مسطح جمع شده و در نهایت به داخل محل های دفن و دفع وارد می شود. در حالی که اگر سطح محل دفن شیب دار باشد، آب به راحتی از آن عبور می کند. البته اگر شیب مکان دفع بیش از ۸% باشد، امکان فرسایش در بخش های بالایی وجود دارد. لذا این مسئله باید در طراحی مناسب در مد نظر قرار گیرد. در واقع تغییرات شدید توپوگرافی نباید در منطقه وجود داشته باشد. با این حال، آبهای سطحی باید در کانال ها جمع آوری و به محل های مناسب هدایت شوند. لذا طراحی و اجرای زهکش های سطحی با در نظر گرفتن توپوگرافی محل ضروری است.
ت) از محل گسل ها و مناطقی که به لحاظ ژئوتکنیکی مشکل دار هستند نظیر مناطق مستعد زمین لغزه، فرونشست، روانگرایی و مناطق با خاک های رمبنده، تورم زا، فرسایش پذیر و نظایر آن باید دوری شود.
ث) از محلهای با شرایط نامناسب جوی باید دور بود. این محل¬ها شامل مناطق شدیدا برف گیر، مناطق با دوره یخبندان طولانی، مناطق با باد شدید هستند. مناطق خشک و کم باران مناسب است. مناطق با آب و هوای مرطوب و پر باران نامناسب است.
ج) مکان¬های دفن زباله باید به گونه ای وسیع باشد که برای یک دوره حداقل ۲۰ تا نهایت ۴۰ سال بتوان از آن استفاده نمود.
چ) محل دفن باید فاصله کمی از جاده اصلی داشته باشد تا در هزینه حمل و نقل صرفه-جویی شود. البته نسبت به مناطق شهری و مسکونی بیش از ۱۰ کیلومتر باید فاصله داشته باشد.
ح) باید مطالعات ژئوتکنیکی منطقه دفن انجام گیرد. این مطالعات شامل آزمون های مکانیک های خاک و مکانیک سنگ مانند دانسیته در محل، دانه¬بندی، آزمایش نفوذپذیری، آزمایش مقاومت برشی و آزمونهای SPT و CPT است. همچنین مطالعات مقاطع نازک برای سنگ کف مدفن، تعیین مقاومت، دوام پذیری و نفوذپذیری نیز باید انجام گیرد. از دیگر مطالعات لازم در این مکان ها مربوط به گودبرداری و بررسی پایداری شیب ها با بررسی ارتفاع شیب، شیب دیواره، شرایط آب زیرزمینی و محاسبه نشست در منطقه بر اثر افزایش روزانه حجم سربار اضافه شده به منطقه در طی زمان است.
خ) در محل دفن زباله سیستم های مناسب برای جمع آوری شیرابه و گازهایCO2 و CH4 طراحی باید شود.
مرحله دوم که مکان یابی انجام شد و پس از دفن زباله در گودال ها، این مناطق با استفاده از روش سری های زمانی Time-lapse resistivity inversionمقدار، جهت و سرعت گسترش آلودگی در طول زمان مشخص می شود. که البته این نوع مطالعات حداقل در بازه های زمانی ۵ ساله و در طی فصول مختلف سال بهتر است انجام گیرد. در این مرحله نیز از روش قطبش القایی، مقاومت ویژه الکتریکی و پتانسیل خودزا استفاده می شود. در این مرحله میتوانیم مقدار حجم آلودگی ناشی از دفن زباله را مشخص نمود. البته می-توانیم با این گونه مطالعات در مکان دفن زباله که چندین سال از زمان آن گذشته مقدار، جهت و سرعت گسترش و نیز حجم آلودگی را هم برآورد نمود. لازم به ذکر است که آلودگی مشتقات نفتی و آلاینده های آلی نارسانا باعث افزایش مقاومت الکتریکی خاک می گردند.

کیفیت آب زیرزمینی در مکان دفن زباله به شدت کاهش می یابد. در محل دفن زباله خانگی، گاز متان زیاد و دی اکسید کربن کم است. اما هر قدر از محل دفن زباله در جهت جریان آب زیرزمینی به سمت پایین دست حرکت کنیم بر عکس می شود. نیز در محل دفن زباله محیط احیاء و هرچه به سمت پایین دست در جهت آب زیرزمینی حرکت کنیم محیط اکسیداسیون می شود. کانی های حاصل از محل دفن زباله در جهت جریان آب -زیرزمینی به سمت پایین دست به ترتیب عبارت است از:

۱- پیریت و سولفید هیدروژن

۲- آمونیاک

۳- کربنات آهن

۴- کربنات منگنز (ردوکروزیت)

۵- اکسید منگنز و هیدروکسید آهن

شکل بالا کانی های حاصل در محل دفن زباله را نشان می دهد.
در محل دفن زباله با کاهش مقاومت ویژه الکتریکی، افزایش قطبش القایی و افزایش SP- یا کاهشSP+ روبرو هستیم. وجود املاح نمکی، پیریت و سولفید های فلزی مانند آهن در محل دفن زباله، منجر به ایجاد قطبش القایی قوی و کاهش مقاومت ویژه الکتریکی در محل دفن زباله می شود که البته با فاصله گرفتن از محل اصلی دفن، شدت قطبش القایی کمتر می شود و به دلیل رقیق تر شدن سولفید ها و اکسیدهای فلزی، مقاومت ویژه الکتریکی زیادتر می شود. باید توجه داشت که وجود سولفیدهای فلزی همچون پیریت در محل دفن زباله باعث ایجاد مقادیر آنومالی های پتانسیل خودزا منفی بزرگ در این مکان ها می شود که با بیشتر شدن مقادیر آنومالی پتانسیل خودزا منفی نشان از افزایش شدت آلودگی در مکان دفن زباله دارد.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

این قسمت نباید خالی باشد
این قسمت نباید خالی باشد
لطفاً یک نشانی ایمیل معتبر بنویسید.
شما برای ادامه باید با شرایط موافقت کنید

فهرست